Barbados werd onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk op 30 november 1966. De Britse koning(in) bleef het staatshoofd, vertegenwoordigd door een gouverneur-generaal. Na jaren van discussie werd op 6 oktober 2021 het wetsvoorstel aangenomen waarmee de grondwet werd gewijzigd: Barbados werd een republiek met een president als staatshoofd. Wel is het land lid gebleven van het Gemenebest.
Nationale feestdag
De nationale feestdag van Barbados is 30 november. Dit is niet alleen de dag waarop het onafhankelijk werd, maar ook de dag dat de eerste president werd ingezworen.
President
De president wordt verkozen door het parlement op gezamenlijke voordracht door de premier en de leider van de oppositie, en dit 90 dagen voor het verstrijken van de ambtstermijn van de uitgaande president. Deze voordracht wordt vervolgens unaniem aangenomen door beide kamers van het parlement, tenzij een parlementslid protest aantekent. In dat geval stemmen beide kamers apart over de voordracht, waarbij een tweederde meerderheid vereist is voor goedkeuring.
Indien de voordracht niet wordt goedgekeurd voor de zestigste dag voor het einde van de ambtstermijn van de uitgaande president, wordt de verkiezing opengesteld voor andere kandidaten. Om deel te kunnen nemen aan de verkiezing moet een kandidaat voorgedragen worden door de premier, de leider van de oppositie of ten minste tien leden van het Lagerhuis. Ook ditmaal dient een tweederde meerderheid in beide kamers behaald te worden.
De ambtstermijn bedraagt vier jaar, en herverkiezing is mogelijk. De eerste president is sinds 30 november 2021 Sandra Mason, voormalig rechter, ambassadeur, en tevens de laatste gouverneur-generaal.
Taken en bevoegdheden
De president heeft een grotendeels ceremoniële functie. Daarnaast heeft zij de volgende taken en bevoegdheden:
- Zij benoemt de minister-president. Deze moet het vertrouwen hebben van het Lagerhuis.
- Zij benoemt de overige ministers op voordracht van de minister-president.
- Zij geeft haar goedkeuring aan aangenomen wetsvoorstellen en ondertekent ze. Door goedkeuring te onthouden heeft de president een vorm van vetorecht.
- Zij wordt door de minister-president volledig op de hoogte gehouden van lopende staatszaken, en kan indien zij dat nodig acht om aanvullende informatie vragen.
- Zij benoemt de leden van de Senaat: 12 op voordracht van de minister-president, 2 op voordracht van de leider van de oppositie, en 7 naar eigen inzicht, zodat verschillende religieuze, economische, sociale of andere belangen vertegenwoordigd worden.
- Zij kan het Lagerhuis ontbinden en nieuwe verkiezingen uitschrijven.
- Zij benoemt rechters op gezamenlijke voordracht van de minister-president en de leider van de oppositie.
- Zij is de opperbevelhebber van de strijdkrachten.
- Zij kan gratie verlenen.
Afzetting
De president kan worden afgezet wegens moedwillige schending van de grondwet, het in gevaar brengen van de veiligheid van de staat, wangedrag, of als zij om wat voor reden dan ook niet in staat is de functies van haar ambt te vervullen. Een motie hiertoe kan worden ingediend in het Lagerhuis door tenminste eenderde van de leden, en moet in beide kamers van het parlement met een tweederde meerderheid worden aangenomen. Vervolgens wordt de klacht onderzocht door de opperrechter en drie hoge rechters uit een andere Gemenebest-lidstaat, die hun bevindingen rapporteren aan het parlement. Daarna moeten beide kamers beslissen of zij de president afzetten. Ook hiervoor is een tweederde meerderheid vereist.
Absentie
Indien de president niet in staat is haar taken uit te voeren benoemt de minister-president, na overleg met de leider van de oppositie, een vervanger. In geval de president onderworpen is aan een afzettingsprocedure worden haar taken waargenomen door de voorzitter van de Senaat.
Externe link: https://www.gov.bb/Visit-Barbados/president
