De steun voor het koningshuis is afgelopen half jaar teruggelopen, zo blijkt uit peilingen van Ipsos deze week. Van de ondervraagden zegt 51 procent voor de monarchie te zijn, dat was bij de laatste peiling voor Koningsdag nog 58 procent. Voor erfopvolging, het principe dat het oudste kind van de koning(in) automatisch troonopvolger wordt, is 47 procent steun.
UTRECHT - 30 september 2022
Met het optreden van Willem-Alexander op Prinsjesdag en het overlijden van de Britse koningin was er veel aandacht voor de monarchie de afgelopen tijd. Desondanks zakt de populariteit van het koningshuis verder. Inmiddels zegt nog maar iets meer dan de helft van de Nederlanders voor de monarchie te zijn. Een kwart (26 procent) ziet liever dat we een republiek worden.
Uit het onderzoek van Ipsos blijkt dat vooral 55-plussers voor het behoud van de monarchie zijn. Van de ouderen zegt 62,3 procent vóór het koningshuis te zijn, onder 18- tot 54-jarigen is dat maar 43 procent. Daarnaast blijkt uit het onderzoek dat een meerderheid van de mannen (55 procent) de monarchie steunt, terwijl dat onder vrouwen 47 procent is.
De peiling van Ipsos werd uitgevoerd in opdracht van Republiek. De pro-republiek vereniging hoopt met het onderzoek ‘een eerlijk beeld te krijgen van de aanhang van de monarchie in Nederland.’ Voorzitter Floris Müller noemt de cijfers uit het onderzoek ‘opvallend maar tegelijkertijd geen verrassing.’ “De steun voor de monarchie neemt al jaren af. Vooral sinds de coronacrisis is de trend naar beneden”, aldus Müller.
Als belangrijke reden voor de recente daling in de peilingen noemen de republikeinen de verhoging van de uitkering aan de koning. Net voor Prinsjesdag werd bekend dat Willem Alexander en zijn gezin er jaarlijks 440.000 bij krijgt aan salaris en om gestegen materiële en personele kosten op te vangen. De vergoeding van de koning is gekoppeld aan het inkomen van topambtenaren. Die krijgen er als inflatiecorrectie vanaf 2023 minimaal 2,5 procent plus 75 euro bij. Müller: “het valt niet uit te leggen dat een multimiljonair met een gigantisch inkomen van de staat het beetje extra voor zijn schoonmakers en bedienden niet uit eigen zak kan betalen.”
Dat de steun voor de monarchie daalt, maar tegelijkertijd steun voor de republiek nog beperkt is, komt volgens de republikeinen doordat weinig mensen zich een beeld kunnen vormen van hoe ons land eruitziet zonder koning. Müller: “We worden bang gemaakt met het idee dat hier een type als Donald Trump aan de macht komt.” Dat beeld is volgens hem onterecht, “Nederland heeft een parlementaire traditie en als we een republiek worden, krijg je niet ineens automatisch een politiek machtige president.”
Dat lijkt te worden bevestigd door de cijfers uit het Ipsos-onderzoek. Daaruit komt naar voren dat een parlementaire republiek (voorbeelden: Duitsland, Zwitserland, Finland) met 51 procent de populairste optie is als de monarchie wordt afgeschaft. Slechts 17 procent zou liever een politiek machtige president (voorbeelden: Frankrijk, Verenigde Staten) als staatshoofd van Nederland zien.
Verantwoording onderzoek:
De vragen over monarchie en republiek zijn in opdracht van Republiek toegevoegd aan de Ipsos Politieke Barometer, deze is gebaseerd op online onderzoek onder een representatieve steekproef van 1003 stemgerechtigde Nederlanders. De gegevens zijn verzameld van vrijdag 23 september tot en met maandag 26 september 2022.
In de media:
NOS - Slechts 51 procent van Nederland steunt monarchie
AD - 'Nog maar helft van de Nederlanders ziet monarchie zitten'
NRC - Draagvlak monarchie verder onder druk
RTL - Koning uitschelden strafbaar? (cijfers genoemd in artikel)
