Tsjechoslowakije werd na het uiteenvallen van Oostenrijk-Hongarije in 1918 een onafhankelijke republiek. Door de Fluwelen Revolutie van 1989 kwam er een einde aan de communistische eenpartijstaat en werd de democratie hersteld. In 1992 gingen Tsjechië en Slowakije ieder hun eigen weg.
Nationale feestdag
De nationale feestdag van Tsjechië is 28 oktober. Op deze dag wordt de uitroeping van de republiek in 1918 herdacht.
President
Tot 2012 werd de Tsjechische president indirect gekozen door de verenigde vergadering van het parlement. Sindsdien wordt hij (of zij) rechtstreeks door de kiesgerechtigde bevolking gekozen. De ambtstermijn duurt vijf jaar, en herverkiezing is slechts eenmaal mogelijk. De huidige president is sinds 9 maart 2023 Petr Pavel.
Taken en bevoegdheden
De rol van de president is grotendeels ceremonieel. Wel heeft hij een aantal taken en bevoegdheden:
- Hij benoemt en ontslaat de minister-president en de overige ministers.
- Hij kan de Kamer van Afgevaardigden ontbinden.
- Hij benoemt de rechters van het Constitutioneel Hof.
- Hij kan door het parlement aangenomen wetten terugsturen, met uitzondering van constitutionele wetten.
- Hij vertegenwoordigt de Tsjechische staat.
- Hij kan verdragen uitonderhandelen en ratificeren.
- Hij is opperbevelhebber van het leger.
- Hij benoemt rechters.
- Hij kan gratie verlenen, strafvervolging laten stopzetten, en strafbladen laten wissen.
Bijzonderheden
De president heeft het recht deel te nemen aan vergaderingen van beide kamers van het parlement (inclusief commissievergaderingen), en heeft daarin ook spreekrecht. Daarnaast heeft hij het recht deel te nemen aan kabinetsvergaderingen, en kan hij het kabinet of individuele ministers verzoeken verslagen bij hem in te dienen of zaken die onder hun bevoegdheid vallen met hem te bespreken.
Afzetting
Zolang de president in functie is, is hij onschendbaar. Wel kan de Senaat, met instemming van de Kamer van Afgevaardigden, tegen hem een afzettingsprocedure aanhangig maken bij het Constitutioneel Hof wegens hoogverraad of het schenden van de grondwet. Voor deze procedure is in beide kamers een drievijfde meerderheid vereist.
Absentie
Als de president niet in staat is zijn taken uit te voeren of als de positie vacant is, worden zijn taken door de grondwet verdeeld tussen de minister-president en de voorzitter van de Kamer van Afgevaardigden. Mocht de Kamer op dat moment ontbonden zijn dan vallen die taken toe aan de voorzitter van de Senaat.
Externe link: https://www.hrad.cz
