IJsland is een republiek in het noordwesten van Europa. In 1944 stemde maar liefst 98% van de IJslandse bevolking voor het afschaffen van de monarchie. De president heeft er een grotendeels ceremoniële rol.
Geschiedenis
IJsland werd in 1918 onafhankelijk van Denemarken, maar bleef daarmee wel verbonden in een personele unie met de Deense koning als staatshoofd. Toen deze unie in 1944 niet verlengd kon worden vanwege de Duitse bezetting van Denemarken, werd besloten een referendum over de toekomst van het land te houden. 98% van de kiezers stemde vóór de invoering van de republiek.
Nationale feestdag
De nationale feestdag is 17 juni, de dag waarop de republiek officieel werd uitgeroepen.
President
De president van IJsland wordt rechtstreeks door de bevolking gekozen voor een termijn van vier jaar. Er is geen beperking aan het aantal termijnen dat iemand president is. De huidige president is sinds 1 augustus 2016 Guðni Th. Jóhannesson.
Taken en bevoegdheden
De rol van de IJslandse president is grotendeels ceremonieel. Toch heeft de president wel een aantal bevoegdheden. De president:
- Benoemt en ontslaat de ministers
- Benoemt de formateur na de parlementsverkiezingen
- Kan het parlement ontbinden waarna nieuwe verkiezingen volgen
- Ondertekent wetten. Als hij dit weigert en het parlement de wet niet intrekt dient er een referendum over de wet gehouden te worden.
- Kan wetsvoorstellen indienen. Deze moeten door het parlement in behandeling worden genomen.
- Als het parlement met reces is kan hij voorlopige wetten uitvaardigen. Deze moeten in overeenstemming zijn met de grondwet. Als het parlement weer bijeen komt en deze wetten niet goedkeurt komen ze te vervallen.
- Kan gratie verlenen.
Bijzonderheden
De president is grootmeester van de Orde van de Valk, de enige ridderorde van IJsland.
Afzetting
De president draagt geen verantwoordelijkheid voor het regeringsbeleid, en kan alleen vervolgd worden met instemming van het parlement. Hij kan worden afgezet middels een referendum dat door het parlement wordt uitgeschreven. Hiervoor is een drievierde meerderheid noodzakelijk. Tot de uitslag van het referendum bekend is, moet de president tijdelijk terugtreden. Als het verzoek tot afzetting wordt verworpen volgen er nieuwe parlementsverkiezingen.
Absentie
Indien de president niet in staat is zijn taken uit te voeren worden deze gezamenlijk waargenomen door de minister-president, de voorzitter van het parlement en de opperrechter van het hooggerechtshof.
Meer informatie: https://www.forseti.is
