Tot 1917 was Finland met Rusland verbonden in een personele unie. Na de val van de tsaar riepen de Finnen de onafhankelijkheid uit. Hierop volgde een bloedige burgeroorlog. De winnende partij, die door Duitsland werd gesteund, maakte van Finland in 1918 een monarchie met een Duitse prins (de zwager van keizer Wilhelm) als koning. Toen echter 2 maanden later de keizer aftrad en Duitsland een republiek was geworden, besloot de Finse koning eveneens af te treden en werd ook Finland een republiek.
Nationale feestdag
De nationale feestdag van Finland is 6 december. Op deze dag viert en herdenkt men het uitroepen van de onafhankelijkheid in 1917.
President
De Finse president wordt rechtstreeks door de bevolking gekozen voor een termijn van zes jaar. Directe herverkiezing is slechts eenmaal mogelijk. De huidige president is sinds 1 maart 2024 Alexander Stubb.
Taken en bevoegdheden
Aanvankelijk kende Finland een semi-presidentieel stelsel, waarin veel macht aan de president was toegekend. De laatste decennia is deze macht ingeperkt, en heeft hij/zij een meer ceremoniële rol. De president heeft de volgende taken en bevoegdheden:
- Hij kan, op voorstel van de minister-president, voortijdig nieuwe verkiezingen uitschrijven.
- Hij draagt de minister-president voor, en benoemt deze met instemming van het parlement.
- Hij benoemt de overige ministers op voordracht van de minister-president.
- Hij benoemt diverse hoge functionarissen, zoals de kanselier van justitie, de hoofdaanklager, en de gouverneur van de centrale bank. Daarnaast benoemt hij de meeste leden van de rechterlijke macht.
- Hij bevestigt wetsvoorstellen. Indien hij dit weigert wordt het voorstel teruggestuurd naar het parlement. Dit kan het voorstel opnieuw aannemen. Voor een opnieuw aangenomen voorstel is geen bevestiging nodig. Daarnaast dient de president wetten mede te ondertekenen. Eerder worden ze niet van kracht.
- Hij bepaalt in samenwerking met de regering het buitenlands beleid.
- Hij is de opperbevelhebber van de strijdkrachten. Hij benoemt alle militaire officieren, en kan een mobilisatie afkondigen.
- Hij kan gratie verlenen.
Bijzonderheden
Op de nationale feestdag geeft de president een receptie in zijn paleis voor zo’n 1800 genodigden. De receptie wordt op tv uitgezonden en trekt traditioneel veel kijkers.
Afzetting
Op verzoek van de kanselier van justitie, de parlementaire ombudsman, of de regering, kan het parlement besluiten dat de president strafrechtelijk wordt vervolgd wegens hoogverraad of misdaden tegen de menselijkheid. Hiervoor is een drievierde meerderheid vereist. Vervolging vindt plaats door de hoofdaanklager voor de Hoge Raad van Afzetting, een speciaal gerechtshof dat alleen voor dergelijke zaken bijeen komt.
Absentie
Indien de president niet in staat is zijn taken uit te voeren worden deze waargenomen door de minister-president.
Externe link: https://www.presidentti.fi
